کوتریموکسازول چیست؟

 

کوتریموکسازول در واقع ترکیبی از دو داروی ضد میکروب از دسته ی سولفونامید ها، به نام سولفامتوکسازول و تری متوپریم می باشد.
با وجود اینکه در گذشته در موارد بسیار متنوعی از عفونت ها تجویز می شد، اما عوارض مختلف بسیاری در اثر مصرف این دارو مشاهده شده به همین دلیل آنتی بیوتیک های دیگر به مرور زمان جایگزین کوتریموکسازول در درمان عفونت های ساده تر شدند و کوتریموکسازول به عنوان انتخابی برای عفونت های جدی و در صورت لزوم،شناخته شد.
این دارو خصوصاً برای عفونت های ناشی از ضعف سیستم ایمنی در افراد، مورد استفاده قرار می گیرد و با از بین بردن باکتری ها مانع از گسترش عفونت می شود و علائم ناشی از عفونت رفته رفته بهبود می یابد.

پیش از مصرف کوتریموکسازول
_در صورت بارداری،اقدام به بارداری و یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
_در صورت سابقه ی مشکلات کبدی یا کلیوی، آسم، مشکلات خونی و حساسیت دارویی(خصوصاً به آنتی بیوتیک ها، داروهای ادرار آور، برخی داروهای ضد دیابت مانند گلی بنگلامید) پزشک خود را مطلع نمایید.
_در صورتی که مبتلا به بیماری فاویسم هستید، مصرف این دارو برای شما مناسب نمی باشد.
_در صورت کمبود میزان اسیدفولیک خون، پزشک خود را در جریان بگذارید.
_از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجادکند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خوددر اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.

نحوه ی مصرف کوتریموکسازول
-آنتی بیوتیک ها را دقیقاً مطابق دستور پزشک مصرف کنید و دوره ی درمان را حتی اگر احساس بهبودی می کنید و علائمتان برطرف شده است کامل کنید زیرا در این زمان ممکن است هنوز باکتری بصورت کامل ریشه کن نشده باشد و این کار احتمال بروز مقاومت میکروبی را افزایش می دهد.
مقاومت میکروبی یکی از مشکلات جهانی می باشد که با سرعت زیادی رو به افزایش است ودر صورتی که مصرف بی رویه و نامناسب آنتی بیوتیک ها در دنیا ادامه یابد با مشکلات تهدید کننده ی حیات مواجه خواهیم شد.زمانی که این داروها بدون تجویزپزشک ،با مقدار نامناسب یا طول درمان نامناسب مصرف شوند،نه تنها اثرات مطلوب برای خود فرد ندارند بلکه منجر به عدم ریشه کن شدن باکتری های موجود در بدن آن فرد می شوند و علاوه بر این،باکتری هایی که در معرض دارو قرار گرفته اند اما از بین نرفته اند، نسبت به این دارو مقاومت پیدا می کنند.این مسأله منجر به ایجاد نسل جدید و مقاومی از میکروب ها می شود که دیگر به سادگی به داروهای آنتی بیوتیکی موجود ،پاسخ نمی دهند.
از آنجا که عموماً عفونت ها مسری می باشند مصرف بی رویه ی آنتی بیوتیک ها نه تنها برای خود فرد بیمار بلکه برای سایر افراد جامعه نیز مشکل آفرین می باشد.
_مقدار مصرف این دارو با توجه به اینکه برای درمان عفونت تجویز شده است یا پیشگیری از عفونت ،متفاوت است و توسط پزشک با در نظر گرفتن کلیه ی شرایط محاسبه می شود.
اما به طور معمول این دارو بصورت ۲ قرص در روز (هر ۱۲ ساعت ۱ عدد) جهت درمان عفونت ها تجویز می گردد.
_در صورتی که دارو برای کودک شما تجویز گردیده است، فرم مایع خوراکی ارجح می باشد که مقدار مصرف آن در هر نوبت با توجه به سن و وزن کودک توسط پزشک تعیین می گردد لذا در اندازه گیری صحیح داروی مصرفی در هر نوبت توجه بسیار نمایید.
-جهت ایجاد یک سطح پایدار از دارو در بدن خود، باید دارو را به صورت منظم و در ساعتی مشخص مصرف نمایید.
_در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جدا خودداری نمایید.
_بهتر است کوتریموکسازول را همراه غذا و آب مصرف نمایید.
_لازم است در مدت درمان با این دارو، آب به مقدار کافی مصرف نمایید.
_در صورتی که چند روز پس از شروع درمان با کوتریموکسازول علائم شما کمی بهتر نشد، ضمن ادامه ی مصرف دارو به پزشک خود مراجعه نمایید زیرا در بعضی موارد باکتری عامل عفونت به دارویی که مصرف می کنید مقاوم می باشد.
_دوره ی درمانی را حتی با احساس بهبودی، کامل نمایید تا از عود مجدد عفونت جلوگیری شود و بیماری ریشه کن شود. طول دوره ی درمان توسط پزشک شما تعیین می شود با این حال عموما درمان با این دارو ۵ تا ۷ روز طول می کشد و برای عفونت های جدی تر ممکن است این مدت طولانی تر گردد.
-در برخی افراد با مصرف آنتی بیوتیک ها ضایعات قرمز همراه با خارش در دهان یا واژن ایجاد می شود در صورت بروز این علائم به پزشک خود مراجعه نمایید.
_در صورتی که قصدجراحی یا درمان دندانپزشکی دارید، درمان گر خود را از مصرف این دارو مطلع نمایید، چون این دارو اثر داروهای ضد انعقاد خوراکی و عوارض متوتروکسات را تشدید می کند، درمانگر خودرا از مصرف کوتریموکسازول آگاه نمایید.
_تداخل این دارو با داروهای کاهنده ی قند خون ممکن است منجر به بروز علائم افت قند خون شود لذا فرد دیابتی باید بیشتر نسبت به علائم آگاه باشد.

عوارض شایع کوتریموکسازول
_احساس تهوع ناشی از مصرف این دارو با مصرف وعده های غذایی سبک و پرهیز از غذاهای پرچرب و پر ادویه کمتر می شود.
_اسهال خفیف در ابتدای درمان از عوارض شایع کوتریموکسازول می باشد که خود به خود برطرف می شود .در صورت وقوع آن مایعات به مقدار کافی مصرف نمایید اما در صورت ادامه دار شدن اسهال بیشتر از ۲۴ ساعت و شدید تر شدن یا حاوی خون بودن آن به پزشک خود مراجعه کنید.
_سردرد عارضه ایست که ممکن است در اثر مصرف این دارو رخ دهد، در این موقعیت آب به مقدار کافی در روز مصرف نمایید و از داروساز خود جهت انتخاب ضد درد مناسب مشاوره بگیرید.با این حال در صورتی که سردرد شدید و طولانی شد به پزشک مراجعه نمایید .
_در صورت بروز لکه های قرمز روی پوستی در مدت درمان با این دارو فورا به پزشک مراجعه نمایید.
عوارض خاص اما مهم:
_در صورتی که علائم حساسیت دارویی از جمله ضایعات قرمز و خارش دار پوستی ،تنگی نفس،ورم صورت یا لبها مصرف دارو را قطع نموده و به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
-این دارو می تواند عوارض نادر اما مهمی داشته باشد که علی رغم اینکه احتمال وقوع آنها کم می باشد اما پیگیری و توجه به آنها بسیار مهم می باشد.لذا در صورت داشتن علائم سرفه همراه با گلودرد، خشکی و التهاب چشم و بروز لکه های قرمز پوستی فوراًبه پزشک خود یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
_در صورتی که ۲ تا۳ هفته پس از مصرف این دارو دچار اسهال آبکی ادامه دار شدید به پزشک خود مراجعه نمایید.
_در صورت رنگ پریدگی، تب، علائم شبیه آنفولانزا، درد یا مشکل هنگام دفع ادرار، هرگونه خونریزی غیر عادی یا کبودی روی پوست پیش از مصرف دوز بعدی دارو فورا به پزشک خود مراجعه کنید.