متوکلوپرامید

  • نام لاتین: metoclopramide
  • نام فارسی: متوکلوپرامید
  • مصرف در حاملگی: B
  • گروه درمانی – دارویی: پـاراسمپاتومیمتیک‌، از داروهـای پـروکینتیک و ضـدتهوع و اسـتفراغ و آنتی‌ دوپامینرژیک

اشکال دارویی:

قرص Tab: 10mg

آمپول تزریقی Inj: 10mg/2ml

قطره دهانی Oral Drop: 4mg/ml – 60ml/15ml

کپسول ژلاتینی Gelatin Cap: 10mg


فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:

جذب سریع و کامل گوارشی‌، حداکثر میزان پلاسمایی یک تا دو ساعت پس از مصرف‌، %٧۵ فراهمی زیسـتی‌، حجم توزیع بسیار وسیع‌، عبور از BBB و جفت‌، ترشح در شیر، مهار مرکزی‌گیرنده دوپامین‌، اثر از طریق افزایش حرکت GI در پاسخ به استیل کولین‌، افزایش تون دریچه کـاردیا در هـنگام اسـتراحت و افـزایش شدت و ضد انقباضات دستگاه گوارش فوقانی، آثار ضداستفراغی از طریق افزایش آستانه تحریک CTZ و تخلیه سریع معده %٨۵ دفع‌کلیوی و %۵ صفراوی‌. دفع دوفازی‌. نیمه عمر نهایی ‌۴ تا شش ساعت‌.


مصرف برحسب اندیکاسیون:

  • ریفلاکس معده به مری
  • درمان استفراغ ناشی از شیمی درمانی
  • گاستروپارزی دیابتی
  • جلوگیری از استفراغ‌های بعد از عمل
  • تسهیل انتوباسیون روده کوچک
  • کمک به تخلیه معده در پرتودرمانی‌

مصارف جانبی‌: در سکسکه مقاوم همراه باکلرپرومازین، در القای شیردهی، میگرن، افت وضفیتی فشارخون، متوقف‌ کردن خون‌ریزی از واریس مری


تداخلات مهم:

دارویی‌:

  • مصرف همزمان با فنوتیازین‌ها ممنوع به علت عوارض اکستراپیرامیدال‌.
  • افـزایش سـمیت لیتیـم با دادن متوکلوپرامید.
  • احتمال تداخل با داروهای سیستم عصبی شامل ضدصرع‌ها، ضدافسردگی‌ها و سمپاتومیمتیک‌ها.
  • از بین‌رفتن اثر دارو با آنالژزیک‌های اوپیوئیدی و آنتی‌موسکارینیک‌ها.
  • کاهش جذب دیگوکسین و افزایش جذب آسپیرین و استامینوفن‌.
  • آثـار ضـد بروموکریپتین‌.
  • تـاثیر بـر جذب گوارشی سایر داروهای خوراکـی‌.
  • اصلاح میزان انسولین مصرفی در بیماران دیابتیک

آزمایشگاهی‌:

  • افزایش سطح پرولاکتین و آلدوسترون سرم‌.

موارد منع مصرف و احتیاط:

منع‌ مصرف:‌ شرایطی که ایجاد انقباض، خطر دارد مثل خون‌ریزی گوارشی‌، پرفوراسیون و انسداد در دستگاه گوارش، فئوکروموسیتوم‌، صرع‌، حساسیت به دارو.

احتیاط‌: دو انتهای طیف سنی‌، نارسایی‌کلیه، نارسایی کبد، بیماران افسرده هـنگام کـار بـا مـاشین‌آلات و رانندگی


 عوارض جانبی:

شایع‌ترین‌: عوارض خارج هرمی در دو دهم درصد از موارد، در افراد جوان‌، پیر، بچه‌ها و خانـم‌ها و در مصرف با دوز بالا شایع‌تر. غالبآ در ۲۴ تا ۴۸  ساعت اول‌ با دوز معمول و به شکل حرکات غیرارادی اندام‌ها، تورتیکولی و grimacing و در موارد نادرتر استریدور و تنگی نفس‌، علایـم شبه پارکینسون در درمان دراز مدت (‌بیش از ۶ ماه‌) و بهبود تدریجی ٣-‌٢ ماه پس از قطع دارو. دیس‌کینز تاخیری و غیرقابل برگشت در افراد مسن (‌به ویژه خانم‌ها) بی‌قراری‌، منگی‌، خستگی‌، سردرد،‌کم خوابی‌،‌ کانفیوژن‌، افسردگـی‌، تمایل به خودکشی‌.

مهم‌ترین‌: تشنج‌، توهم‌، گالاکتوره‌، آمنوره‌، ژنیکوماستی‌، ناتوانی جـنسی‌، احـتباس آب‌، افت یـا افـزایش فشارخون و نبض‌، اسهال‌، هپاتوتوکسیسیته‌، تکرر و عدم کنترل ادرار، نوتروپنی‌، لکوپنی‌، آگرانولوسیتوز، حساسیت و متهموگلوبینمی‌.

سایر عوارض‌: راش‌، تهوع‌، تب


مصرف در بارداری و شیر دهی:

ترشح در شیر، تجـویز براساس سنجیدن فواید دارو، تجـویز با احتیاط در بارداری‌.