سپتامبر 28, 2020
دارو آزیترومایسین
نظرات برای این پست بسته شده است.
موارد و مقدار مصرف:
الف) درمان كمبود آهن.
بزرگسالان: mg 200-100 آهن المنتال سه بار در روز ـ مقدار مصرف، برحسب نیاز و تحمل بیمار، به تدریج تا 300 میلیگرم چهار بار در روز افزایش مییابد.
كودكان 12-2 سال- mg/kg 3 روزانه بهصورت منقسم 4-3 بار در روز.
كودكان 6 ماه تا 2 سال- تا mg/kg6 در روز به صورت منقسم (4-3 بار در روز).
بیماران مسن ممكن است دوز بالاتری نیاز داشته باشند.
ب) پیشگیری از كم خونی ناشی از كمبود آهن.
بزرگسالان: مقدار mg/day 300 از راه خوراكی مصرف میشود.
كودكان- مقدار mg/kg/day 5 در مقادیر منقسم مصرف میشود.
مكانیسم اثر
اثر خونسازی: سولفات فرو جایگزین آهن میشود كه یك جزء اساسی در تشكیل هموگلوبین است.
تداخل دارویی قرص فروس سولفات:
اثر بر آزمایشهای تشخیصی
سولفاتفرو رنگ مدفوع را سیاه میكند و با آزمونهای انجام شده برای تشخیص وجود خون در مدفوع تداخل میكند. این دارو ممكن است موجب به دست آمدن نتایج مثبت كاذب آزمون گوایاك (Guaiac) و آزمون ارتوتولوئیدین شود، ولی معمولاً بر آزمون بنزیدین تأثیری نمیگذارد.
مقادیر بیش ازحد آهن ممكن است برداشت تكنتیوم Tc99m را كاهش دهد و بنابراین، با تصویربرداری از استخوان تداخل كند.
مکانیسم اثر:
فارماكوكینتیك
جذب: در تمام طول دستگاه گوارش جذب میشود ، ولی جذب عمده آن از دوازدهه و ابتدای ژوژ نوم است. در افراد سالم تا حدود 10 درصد آهن و در بیماران مبتلا به كمخونی ناشی از كمبود آهن، تا 60 درصد آهن جذب میشود. غذا ممكن است جذب این دارو را 50-33 درصد كاهش دهد.
پخش: از طریق سلولهای مخاطی دستگاه گوارش به داخل خون منتقل میشود و در آنجا بلافاصله به یك پروتئین حامل (ترانسفرین ) پیوند مییابد و برای شركت در ساختمان هموگلوبین به مغز استخوان برده میشود. پیوند آهن به پروتئین بسیار زیاد است.
متابولیسم: با تخریب هموگلوبین، آهن آزاد ولی ذخیره شده و دوباره توسط بدن استفاده میشود.
دفع: افراد سالم در روز به میزان كمی آهن از دست میدهند. مردان و زنان یائسه حدود mg/day 1 و زنان دیگر حدود mg/day 5/1 آهن از دست میدهند. از دست دادن آهن معمولاً از طریق ناخنها ، مو، مدفوع و ادرار است. مقادیر بسیار جزئی از طریق صفرا و تعریق از دست میرود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
تداخل دارویی
اسیدآسكوربیك (ویتامین C) جذب سولفات فرو را افزایش میدهد.
داروهای ضداسید، كلسیترامین، عصاره لوزالمعده و ویتامین E جذب سولفات فرو را كاهش میدهند (مصرف این داروها باید با فاصله 2-1 ساعت از یكدیگر صورت گیرد.).
در صورت مصرف همزمان با داكسیسایكلین، ممكن است جذب سولفات فرو دچار اختلال شود، حتی اگر زمان نوبت مصرف این دو دارو از هم فاصله داشته باشد.
كلرامفنیكل پاسخ به درمان با آهن را به تأخیر میاندازد.
مصرف همزمان با تتراسیكلین، جذب هر دو دارو را مهار میسازد. مصرف تتراسیكلین باید سه ساعت بعد یا دو ساعت قبل از مصرف آهن باشد.
سولفات فرو جذب پنیسیلامین را كاهش میدهد. این داروها باید با فاصله حداقل دو ساعت از یكدیگر مصرف شوند.
فروس سولفات میتواند جذب لوودوپا، متیلدوپا، لووتیروكسین، پنیسیلین آمین و كینولونها را كم كند، بنابراین با حداقل 2 ساعت فاصله مصرف شود.
اطلاعات دیگر:
طبقهبندی فارماكولوژیك: مكمل خوراكی آهن.
طبقهبندی درمانی: خونساز.
طبقهبندی مصرف در بارداری: رده A
ملاحظات اختصاصی
1- فرآوردههای مایع این دارو را میتوان با آب میوه (ترجیاً آب پرتقال، كه جذب آهن را افزایش میدهد) یا آب مصرف كرد. از مصرف این شكل دارو با شیر یا داروهای ضداسید خودداری شود. داروهای ضداسید را باید یك ساعت قبل یا دو ساعت بعد از فراورده حاوی آهن مصرف كرد. برای جلوگیری از تغییر رنگ دندانها ، اشكال مایع دارو توسط نی مصرف گردد.
2- از خرد كردن قرصها خودداری شود. اگر بیمار قادر به بلعیدن قرصها نیست، مصرف شكل مایع دارو برای وی ترجیح داده میشود.
3- تحریكات گوارشی ناشی از مصرف دارو به مقدار عنصر آهن موجود در این دارو بستگی دارد. مصرف دارو همراه با غذا ترجیح داده میشود، ولی ممكن است ناراحتیهای گوارشی آن را افزایش دهد.
4- غذا جذب دارو را حدود 50-33 درصد كاهش میدهد.
5- اثر این دارو بر روی عملكرد رودهها پیگیری شود.
6- اشكال خوراكی آهن مكمل ممكن است رنگ مدفوع را سیاه كنند. این حالت نشان دهنده مقدار آهن جذب نشده است و خطری ندارد، مگر آنكه علائم خونریزی گوارشی وجود داشته باشد.
7- مقدار هموگلوبین و تعداد رتیكولوسیتها طی درمان پیگیری گردد.
8- سمیت شدید آهن در مصرف بیش از حد دارو بخصوص در كودكان دیده شده كه میتوان منجر به مرگ گردد.
9- در بیمارانی كه دارای زخم معده، انتریت یا كولیتاولسراتیو هستند استفاده نشود.
10- در بیمارانی كه تحت تزریق خون قرار میگیرند استفاده نشود.
11- در نوزادان نارس تا زمانی كه ذخیره ویتامین E كامل نشده است استفاده نشود.
12- تجویز آهن بیش از 6 ماه جایگاهی ندارد مگر آنكه بیمار خونریزی یا منوراژی مداوم داشته باشد.
نكات قابل توصیه به بیمار
1- در صورت بروز اسهال یا یبوست، برای تنظیم مقدار مصرف و رژیم غذایی، به پزشك اطلاع دهید. ادامه مصرف آهن تا 4-2 ماه بعد از برطرف شدن كم خونی ممكن است لازم باشد. دارو را طبق دستور پزشك مصرف نمایید.
2- در صورت فراموش كردن یك نوبت مصرف دارو، از مصرف آن خودداری كرده و نوبتهای بعدی را طبق برنامه رعایت كنید. مقدار مصرف بعدی را نیز دوبرابر نكنید.
3- این دارو را از دسترس كودكان دور نگه دارید، زیرا خطر مسمومیت با آهن وجود دارد.
4- رعایت رژیم غذایی صحیح از بروز یبوست جلوگیری میكند.
5- این دارو ممكن است موجب سیاه شدن رنگ مدفوع گردد كه ناشی از آهن جذب نشده است و خطری ندارد.
مصرف در سالمندان: در بیماران سالخورده بروز یبوست ناشی از مصرف آهن شایع است. با رعایت رژیم غذایی صحیح میتوان این عارضه را به حداقل رساند. بیماران سالخورده ممكن است به مقادیر بیشتری از این دارو احتیاج داشته باشند، زیرا كاهش ترشحات معده و فقدان اسید كلریدریك آزاد در شیره معده این بیماران، ممكن است ظرفیت جذب آهن را كاهش دهد.
مصرف در كودكان: مصرف بیش از حد این دارو در كودكان ممكن است مرگ آور باشد كه باید بلافاصله درمان شود.
مصرف در شیردهی: مصرف داروهای مكمل آهن معمولاً در زنان شیرده توصیه میشود. هیچگونه عوارض جانبی گزارش نشده است.
عوارض جانبی
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، بیاشتهایی، یبوست، تیره شدن رنگ مدفوع.
خون: هموسیدروز (با مصرف طولانیمدت).
سایر عوارض: فرآوردههای مایع این دارو ممكن است موجب تغییر رنگ دندانها شود.
توجه: نشانههای گوارشی با مصرف طولانی مدت این دارو تشدید می شوند.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: مقدار كشنده آهن mg/kg 250-200 است. مرگ با مصرف مقادیر كمتر دارو نیز اتفاق افتاده است. نشانههای مسمومیت ممكن است بعد از مصرف mg/kg 60-20 آهن بروز كنند. علائم بالینی مصرف بیش از حد دارو ممكن است به ترتیب زیر بروز كنند:
حدود 8-5/0 ساعت بعد از مصرف دارو، لتارژی، تهوع و استفراغ، مدفوع سبز و بعد سیاه قیری، نبض ضعیف و سریع، كمی فشارخون، دهیدراسیون، اسیدوز و اغما. در صورت از بین رفتن خطر مرگ، این نشانهها ممكن است طی 24 ساعت از بین بروند.
طی 48-12 ساعت، این نشانهها ممكن است همراه با احتقان منتشر عروق، ادم ریوی، شوك، تشنجات، آنوری و كمی دمای بدن بازگردند. به دنبال این نشانهها، مرگ ممكن است اتفاق بیفتد.
درمان: شامل حمایت فوری از راههای هوایی، دستگاه تنفسی و دستگاه گردش خون میشود. در صورت هوشیار بودن بیمار و سالم بودن رفلكس حلقی (gag reflex)، میتوان با شربت ایپكا استفراغ ایجاد كرد. در غیر این صورت، باید معده را شستشو داد. بعد از استفراغ، معده را با محلول یك درصد بیكربنات سدیم شستشو میدهند تا آهن به تركیبی با اثر تحریكی كمتر و قدرت جذب بسیار كم تبدیل شود. از طریق پرتونگاری با اشعه x از شكم، میتوان وجود مقادیر بیش از حد آهن را تعیین كرد. اگر غلظت سرمی آهن بیش از mg/dl 350 باشد، میتوان دفروكسامین را برای شلات كردن سیستمیك مصرف كرد.
آسیبهای عضوی، مانند تنگی پیلور، سیروز كبدی، اسیب CNS و انسداد رودهای ، احتمالاً برگشت ناپذیر خواهند بود.
اشكال دارویی:
اشكال دارویی:
Tablet: 50 mg Fe2+
Capsule (Glycine sulfate): 100 mg Fe 2+
Drop: 125 mg/ml
Syrup: 200mg (41 mg Fe2+) /5ml
اطلاعات دیگر:
طبقهبندی فارماكولوژیك: مكمل خوراكی آهن.
طبقهبندی درمانی: خونساز.
طبقهبندی مصرف در بارداری: رده A
ملاحظات اختصاصی
1- فرآوردههای مایع این دارو را میتوان با آب میوه (ترجیاً آب پرتقال، كه جذب آهن را افزایش میدهد) یا آب مصرف كرد. از مصرف این شكل دارو با شیر یا داروهای ضداسید خودداری شود. داروهای ضداسید را باید یك ساعت قبل یا دو ساعت بعد از فراورده حاوی آهن مصرف كرد. برای جلوگیری از تغییر رنگ دندانها ، اشكال مایع دارو توسط نی مصرف گردد.
2- از خرد كردن قرصها خودداری شود. اگر بیمار قادر به بلعیدن قرصها نیست، مصرف شكل مایع دارو برای وی ترجیح داده میشود.
3- تحریكات گوارشی ناشی از مصرف دارو به مقدار عنصر آهن موجود در این دارو بستگی دارد. مصرف دارو همراه با غذا ترجیح داده میشود، ولی ممكن است ناراحتیهای گوارشی آن را افزایش دهد.
4- غذا جذب دارو را حدود 50-33 درصد كاهش میدهد.
5- اثر این دارو بر روی عملكرد رودهها پیگیری شود.
6- اشكال خوراكی آهن مكمل ممكن است رنگ مدفوع را سیاه كنند. این حالت نشان دهنده مقدار آهن جذب نشده است و خطری ندارد، مگر آنكه علائم خونریزی گوارشی وجود داشته باشد.
7- مقدار هموگلوبین و تعداد رتیكولوسیتها طی درمان پیگیری گردد.
8- سمیت شدید آهن در مصرف بیش از حد دارو بخصوص در كودكان دیده شده كه میتوان منجر به مرگ گردد.
9- در بیمارانی كه دارای زخم معده، انتریت یا كولیتاولسراتیو هستند استفاده نشود.
10- در بیمارانی كه تحت تزریق خون قرار میگیرند استفاده نشود.
11- در نوزادان نارس تا زمانی كه ذخیره ویتامین E كامل نشده است استفاده نشود.
12- تجویز آهن بیش از 6 ماه جایگاهی ندارد مگر آنكه بیمار خونریزی یا منوراژی مداوم داشته باشد.
نكات قابل توصیه به بیمار
1- در صورت بروز اسهال یا یبوست، برای تنظیم مقدار مصرف و رژیم غذایی، به پزشك اطلاع دهید. ادامه مصرف آهن تا 4-2 ماه بعد از برطرف شدن كم خونی ممكن است لازم باشد. دارو را طبق دستور پزشك مصرف نمایید.
2- در صورت فراموش كردن یك نوبت مصرف دارو، از مصرف آن خودداری كرده و نوبتهای بعدی را طبق برنامه رعایت كنید. مقدار مصرف بعدی را نیز دوبرابر نكنید.
3- این دارو را از دسترس كودكان دور نگه دارید، زیرا خطر مسمومیت با آهن وجود دارد.
4- رعایت رژیم غذایی صحیح از بروز یبوست جلوگیری میكند.
5- این دارو ممكن است موجب سیاه شدن رنگ مدفوع گردد كه ناشی از آهن جذب نشده است و خطری ندارد.
مصرف در سالمندان: در بیماران سالخورده بروز یبوست ناشی از مصرف آهن شایع است. با رعایت رژیم غذایی صحیح میتوان این عارضه را به حداقل رساند. بیماران سالخورده ممكن است به مقادیر بیشتری از این دارو احتیاج داشته باشند، زیرا كاهش ترشحات معده و فقدان اسید كلریدریك آزاد در شیره معده این بیماران، ممكن است ظرفیت جذب آهن را كاهش دهد.
مصرف در كودكان: مصرف بیش از حد این دارو در كودكان ممكن است مرگ آور باشد كه باید بلافاصله درمان شود.
مصرف در شیردهی: مصرف داروهای مكمل آهن معمولاً در زنان شیرده توصیه میشود. هیچگونه عوارض جانبی گزارش نشده است.
عوارض جانبی
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، بیاشتهایی، یبوست، تیره شدن رنگ مدفوع.
خون: هموسیدروز (با مصرف طولانیمدت).
سایر عوارض: فرآوردههای مایع این دارو ممكن است موجب تغییر رنگ دندانها شود.
توجه: نشانههای گوارشی با مصرف طولانی مدت این دارو تشدید می شوند.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: مقدار كشنده آهن mg/kg 250-200 است. مرگ با مصرف مقادیر كمتر دارو نیز اتفاق افتاده است. نشانههای مسمومیت ممكن است بعد از مصرف mg/kg 60-20 آهن بروز كنند. علائم بالینی مصرف بیش از حد دارو ممكن است به ترتیب زیر بروز كنند:
حدود 8-5/0 ساعت بعد از مصرف دارو، لتارژی، تهوع و استفراغ، مدفوع سبز و بعد سیاه قیری، نبض ضعیف و سریع، كمی فشارخون، دهیدراسیون، اسیدوز و اغما. در صورت از بین رفتن خطر مرگ، این نشانهها ممكن است طی 24 ساعت از بین بروند.
طی 48-12 ساعت، این نشانهها ممكن است همراه با احتقان منتشر عروق، ادم ریوی، شوك، تشنجات، آنوری و كمی دمای بدن بازگردند. به دنبال این نشانهها، مرگ ممكن است اتفاق بیفتد.
درمان: شامل حمایت فوری از راههای هوایی، دستگاه تنفسی و دستگاه گردش خون میشود. در صورت هوشیار بودن بیمار و سالم بودن رفلكس حلقی (gag reflex)، میتوان با شربت ایپكا استفراغ ایجاد كرد. در غیر این صورت، باید معده را شستشو داد. بعد از استفراغ، معده را با محلول یك درصد بیكربنات سدیم شستشو میدهند تا آهن به تركیبی با اثر تحریكی كمتر و قدرت جذب بسیار كم تبدیل شود. از طریق پرتونگاری با اشعه x از شكم، میتوان وجود مقادیر بیش از حد آهن را تعیین كرد. اگر غلظت سرمی آهن بیش از mg/dl 350 باشد، میتوان دفروكسامین را برای شلات كردن سیستمیك مصرف كرد.
آسیبهای عضوی، مانند تنگی پیلور، سیروز كبدی، اسیب CNS و انسداد رودهای ، احتمالاً برگشت ناپذیر خواهند بود.