قرص دونپزیل برای چیست؟

مصرف دونپزیل در مراحل خفیف متوسط و شدید بیماری آلزایمر تائید شده‌است . این دارو روی روند دژنراسیون عصبی تاثیر ندارد و تنها علایم درک و شناخت، فعالیت ذهنی، حافظه، توجه، ارتباط اجتماعی، تعقل، قدرت صحبت و فعالیت روزانه بیمار را بهبود می‌بخشد.

موارد و مقدار مصرف
موارد خفیف تا شدید فراموشی ناشی از آلزایمر: بزرگسالان: ابتدا ۵ میلی گرم خوراکی روزانه هر شب بعد از ۴ الی ۶ هفته دوز دارو می تواند تا ۱۰ میلی گرم روزانه افزایش یابد.
مکانیسم اثر
اثر آنتی کولیناستراز: این دارو آنزیم استیلکولین استراز را در CNS مهار کرده و موجب افزایش غلظت استیل کولین می شود. نتیجه این افزایش بهبود موقتی وضعیت شناختی در بیماران مبتلا به آلزایمر است.این دارو روند آسیب زمینه ای را در بیماران مبتلا تغییر نمی دهد. موارد منع مصرف و احتیاط:
تداخل دارویی
آنتیکولینرژیک ها ممکن است با فعالیت این دارو ها تداخل کنند. اثر این دارو ها را مانیتور نمایید.
بتانکول و سوکسینیلکولین ممکن است باعث ایجاد اثرات مضاعف شوند.
کاربامازپین، دگزامتازون، فنوباربیتال، فنی توئین و ریفامپین ممکن است باعث تسریع حذف دونپزیل شوند.
کولینومیمتیک ها و مهارکننده های کولیناستراز ممکن است باعث افزایش اثر این دارو شوند.
NSAID ها ممکن است باعث تشدید اثر ترشح اسید توسط دونپزیل با واسطه اثرات کولینرژیک شوند. تداخل دارویی:
عوارض جانبی
اعصاب مرکزی: رویا های غیر عادی و گریه کردن، رفتار های تهاجمی، عدم قدرت تکلم، آتاکسی، افسردگی، سرگیجه، خستگی، سر درد، بی خوابی، بیقراری، تحریک پذیری، درد، پارستزی، تشنج، خواب آلودگی، سنکوب، لرزش.
قلبی- عروقی: فیبریلاسیون دهلیزی، درد سینه، هایپوتنشن، هایپرتنشن، گشادی عروق.
چشم، گوش، حلق و بینی: تاری دید، کاتاراکت، تحریک چشم، گلو درد.
گوارش: بی اشتهایی، نفخ، اسهال، درد اپیگاستر، عدم کنترل مدفوع، خونریزی گوارشی، تهوع و استفراغ.
ادراری: دفع ادرار مکرر، شب ادراری.
متابولیک: دهیدراتاسیون، کاهش وزن.
عضلانی ـ اسکلتی: آرتریت، شکستگی استخوان، درد های عضلانی.
تنفسی: برونشیت، تنگی نفس.
پوست: عرق ریزش، اکیموزیس، کهیر، راش.
سایر عوارض: سندرم شبه آنفلوانزا، گرگرفتگی، افزایش میل جنسی، درد دندان.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: مسمومیت با دارو ممکن است باعث بحران کولینرژیک شود که علائم آن شامل تهوع شدید، استفراغ، افزایش بزاق، برادیکاردی، هایپوتنشن، سرکوب تنفسی، کلاپس و تشنج است. ضعف عضلانی نیز ممکن است رخ دهد و در صورتی که عضلات تنفسی را هم درگیر کند، ممکن است باعث سرکوب تنفس و حتی مرگ شود.
درمان:

آنتیکولینرژیک های نوع سوم مانند آتروپین می توانند به عنوان آنتی دوت استفاده شوند. تزریق وریدی آتروپین باید تا آنجا افزایش یابد تا اثرات مطلوب بروز نماید. دوز ابتدایی آتروپین ۱ الی ۲ میلی گرم به صورت وریدی و افزایش آهسته آن تا رسیدن به پاسخ مطلوب است. پاسخ های غیر معمول در ضربان قلب و فشار خون ممکن است در صورتی که از آنتیکولینرژیک های نوع چهارم استفاده شود، بروز کند.

مکانیسم اثر:
فارماکوکینتیک
جذب: دارو به خوبی جذب می شود و فراهمی زیستی نسبی آن حدود ۱۰۰ درصد است. غلظت پایدار دارو بعد از ۱۵ روز حاصل می شود.
پخش: حجم پخش این دارو در حالت غلظت پایدارL/ Kg 12است. این دارو ۹۶% به پروتئین متصل می شود. پروتئین عمده در این میان آلبومین (۷۵%) و آلفا ۱ اسید گلیکو پروتئین (۲۱%) است. غلظت دارو بین nanogram/ml 1000-2 متغیر است.
متابولیسم: به طور گسترده به ۴ نوع متابولیت اصلی (که ۲ نوع آن فعال است) و چندین متابولیت فرعی متابولیزه می شود.
متابولیسم از طریق CYP2D6 و CYP3A4 و گلوکورونیداسیون صورت می گیرد.
دفع: هم به طور دست نخورده از کلیه دفع می شود و هم در کبد متابولیزه می شود. نیم عمر حذفی حدود ۷۰ ساعت است و کلیرانس پلاسمایی حدود L/h/Kg 13/0 است. حدود ۱۷% دارو به طور دست نخورده از راه ادرار دفع می شود. فارماکوکینتیک:
موارد منع مصرف و احتیاط
در بیمارانی که نسبت به دارو و مشتقات پیپریدینی حساسیت دارند ممنوع است.
در بیماران مبتلا به سندرم sick sinus یا سایر اختلالات هدایتی فوق بطنی، به علت احتمال ایجاد برادی کاردی با احتیاط تجویز شود.
اشکال دارویی:
Tablet: 5, 10mg اطلاعات دیگر:
طبقه بندی فارماکولوژیک: مهارکننده استیلکولیناستراز.
طبقه بندی درمانی: کولینومیمتیک، ضدآلزایمر.
طبقه بندی مصرف در بارداری: رده C
نام های تجاری: Aricept, Yasnal
ملاحظات اختصاصی
اسهال، تهوع و استفراغ با دوز ۱۰ نسبت به دوز ۵ میلی گرم بیشتر بروز می کند. این اثرات عموماً بسیار خفیف است و با گذر زمان و گذشت ۱ الی ۳ هفته این عوارض نیز ناپدید می شود.
اگر چه در مطالعات بالینی ابتدایی دیده نشد، اما این دارو می تواند باعث بروز انسداد در مجاری ادرار و عدم خروج ادرار شود.
کولینومیمتیک ها به صورت بالقوه می توانند باعث بروز تشنج شوند. همچنین تشنج میتواند در زمینه بیماری آلزایمر رخ دهد. دارو ممکن است باعث افزایش ترشح اسید شود. بیماران را به دقت از نظر علائم زخم و خونریزی علامتدار و بدون علامت گوارشی مانیتور نمایید.
نکات قابل توصیه به بیمار
۱- به بیمار و افرادی که از وی نگهداری می کنند بیاموزید این دارو روند بیماری را تغییر نمی دهد بلکه باعث بهبود و ثابت ماندن علائم می شود.
۲- به افرادی که از بیمار نگهداری میکنند بیاموزید اثر بخشی مناسب دارو در گرو مصرف مرتب آن است.
۳- به افرادی که از بیمار نگهداری میکنند بیاموزید دارو بهتر است شبها و قبل از خواب استفاده شود.
۴- به افرادی که از بیمار نگهداری میکنند یاد آوری کنید که تغییرات وضع کلی سلامت بیمار را به سرعت یاد آوری کنند.
۵- به بیمار و افرادی که از وی نگهداری می کنند بیاموزید قبل از هر گونه عمل جراحی که نیاز به بیهوشی داشته باشد پرسنل درمانی را از مصرف دارو آگاه کند.
مصرف در سالمندان: غلظت خونی دارو در سالمندان برابر با غلظت آن در افراد جوان است.
مصرف در کودکان: اثر بخشی و ایمنی دارو در کودکان اثبات نشده است.
مصرف در شیردهی: ترشح آن در شیر مشخص نیست. در شیردهی استفاده نشود.