موارد مصرف فنتانیل

فنتانيل يك ضد درد مخدر است كه به عنوان داروي ضد درد هنگام عمل جراحي، القاي بيهوشي و حفظ آن و پيشگيري يا تسكين درد بلافاصله پي از عمل جراحي مصرف مي‌‌شود.
مکانیسم اثر فنتانیل
-فنتانيل به‌عنوان يك آگونيست با گيرنده‌های شبه‌ترياك پيوند می یابد و بر احساس درد تأثير می گذارد و از اين طريق اثر ضد درد خود را برای دردهای متوسط تا شديد اعمال می كند. اثرات اين دارو در تضعيف CNS و دستگاه تنفس مانند مرفين است. اثر خواب آور اين دارو بسيار كم است و به ندرت موجب آزادسازی هيستامين می شود.
فارماکوکینتیک فنتانیل
فنتانيل براحتي از سد خوني- مغزي عبور مي‌كند. 89-80% دارو به پروتئين‌هاي پلاسما پيوند مي‌يابد. تجمع فنتانيل‌ در بافت‌هاي چربي ممكن است باعث طولاني‌شدن طول اثر دارو شود. متابوليسم دارو كبدي است . فنتانيل نيمه عمر سه مرحله‌اي دارد و نيمه عمر دفعي آن 6/3 ساعت است.زمان شروع اثر دارو حدود 15-7 دقيقه بعد از تزريق عضلاني و 2-1 دقيقه بعد از تزريق وریدیاست و طی 30-20 دقیقه بعد از تزریق عضلانی و 5-3 دقيقه بعد از تزريق وريدي به حداكثر اثر خود مي‌رسد طول مدت اثر دارو از راه عضلاني 2-1 ساعت و از راه وريدي 1-5/0 ساعت است. دفع دارو عمدتاً كبدي است.
عوارض جانبی فنتانیل
برادي كاردي، كاهش فشار خون و ضعف تنفسي طي و بعد از عمل جراحي از عوارض شايع و مهم فنتانيل هستند.
تداخلات دارویی فنتانیل
‌مصرف همزمان فنتانيل با بنزوديازپين‌ها ، داروهاي تضعيف كننده CNSو دارو‌هاي مهار كننده آنزيم‌هاي كبدي باعث تشديد عوارض جانبي دارو مي‌شود.
هشدار ها فنتانیل
1. در صورت وجود عيب كار كبد، بيماري ريوي و نقص سيستم تنفسي و در بيماران سالخورده يا بسيار جوان بايد با احتياط فراوان تجويز شود.
2. داروهاي ضد درد مخدر باعث تشديد ضعف تنفسي مي شوند.
3. هنگام تجويز دارو بايد امكانات لازم براي كنترل علائم مسموميت احتمالي با دارو از جمله آنتاگونيست‌هاي مواد مخدر در دسترس باشد.
4. تزريق وريدي دارو بهتر است به صورت آهسته و طي حداقل 2-1 دقيقه صورت گيرد.
5. اگرچه مصرف همزمان بنزودياپين‌ها ممكن است باعث بهبود بيهوشي گردد، احتمال افزايش ضعف تنفسي و يا كاهش فشار خون بايد در نظر گرفته شود.
6. مصرف متناوب دارو ممكن است باعث ايجاد تحمل به اثرات دارو وابستگي واعتياد شود.
توصیه های دارویی فنتانیل
– تا 24 ساعت پس از مصرف اين دارو، در صورت بروز سرگيجه ، خواب‌آلودگي ،‌منگي يا تاري ديد بايد احتياط نمود.
2. تا 24 ساعت پس از مصرف اين دارو، از مصرف ساير فراورده‌هاي حاوي الكل با داروهاي مضعف CNS بايد خودداري نمود. مگر اينكه اختصاصاً توسط پزشك تجويز شود