توضیحات کاپسیتابین
کپسیتابین یک داروی سرطانی است که با رشد سلولهای سرطانی تداخل ایجاد می‌کند و رشد آنها را کند می‌کند. کپسیتابین برای درمان سرطان های سینه، روده بزرگ و رکتوم که به قسمتهای دیگر بدن سرایت کردند، استفاده می شود.

مکانیسم اثر کاپسیتابین
کپسیتابین یک پیش دارو است که به طور انتخابی با فعال شدن تومور توسط تیمیدین فسفوریلاز، آنزیمی که در بسیاری تومورها نسبت به پلاسما یا بافت نرمال غلظت بالاتری دارد، به، فلوئوروراسیل(سایتوتوکسیک) تبدیل می‌شود. فلوئوروراسیل بعدا در داخل سلولهای توموری و سالم به دو متابولیت فعال , (5-fluoro-2′-deoxyuridine 5′-monophosphate (FdUMP و (5-fluorouridine triphosphate (FUTP متابولیزه می‌شود. این متابولیتها با دو مکانیسم متفاوت سبب آسیب به سلول می‌شوند.
اول، FdUMP و کوفاکتور فولات، N5-10-methylenetetrahydrofolate، برای تشکیل پیوند کووالان پیچیده سه‌تایی به تیمیدیلات سینتاز (TS) باند می‌شوند. این اتصال مانع تشکیل تیمیدیلات از 2′-deaxyuridylateمی شود. تیمیدیلات پیش‌ماده ضروری تیمیدین تری‌فسفات است که برای سنتز DNA لازم می‌باشد.
بنابراین، کمبود این ترکیب می‌تواند مانع از تقسیم سلول شود. دوم، آنزیمهای رونویسی هسته ممکن است حین سنتز RNA ، FUTP را اشتباها به جای یوریدین تری‌فسفات (UTP) ترکیب کنند. این خطای متابولیکی می‌تواند با فرایند RNA و سنتز پروتئین، حین تولید RNA کپی تداخل ایجاد کند.

فارماکودینامیک
داروی کپسیتابین یک فلوئوروپیرامیدین کاربامیت با فعالیت ضدسرطانی برای درمان سرطان سینه متاستاتیک و سرطان روده بزرگ است. کپسیتابین یک پیش داروی سیستمیک است که به صورت خوراکی تجویز می‌شود و تا وقتی که توسط آنزیمهایی که در بسیاری از تومورها با افزایش غلطت ابراز می‌شوند، به فلوئوروراسیل تبدیل شوند، فعالیت فارماکولوژیکی کمی دارند.
سپس فلوئوروراسیل هم سلولهای توموری و هم سلولهای سالم را به (5-fluoro-2′-deoxyuridine 5′- monophosphate (FdUMP و (5-fluorouridine triphosphate (FUTP متابولیز می‌کند.

فارماکوکینتیک
داروی کپسیتابین به آسانی از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شود (~70%) اتصال به پروتئین(عمدتا آلبومین): کمتر از 60% می باشد. توسط تیمیدین فسفوریلاز به فلوئوروراسیل متابولیز می شود. کپسیتابین و متابولیت هایش عمدتا از طریق ادرار دفع می‌شوند. 5/95% دوز کپسیتابین تجویز شده در ادرار یافت می‌شود.
دفع مدفوعی حداقل است (6/2%). متابولیت عمده دفع شده در ادرار FBAL است که 57% دوز تجویزی می‌باشد.
حدود 3% دوز تجویز شده کپسیتابین بدون تغییر از طریق ادرار دفع می‌شود. نیمه عمر برای کپسیتابین و متابولیت هایش 45-60 دقیقه می باشد.

موارد مصرف کاپسیتابین
سرطان کولورکتال , سرطان پستان
مقدار مصرف کاپسیتابین
دوز توصیه شده برای کپسیتابین 1.250 mg/m2 ،خوراکی دو بار در روز (صبح و بعدازظهر; برابر با mg/m2 2.500 دوز کل روزانه) برای 2 هفته و 1 هفته استراحت برای یک دوره 3 هفته‌ای می‌باشد. قرصهای کپسیتابین باید با آب 30 دقیقه بعد از وعده غذایی بلعیده شوند. میزان مصرف دارو در دوره های بعدی،متناسب با سمیت دارو تنظیم می شود.

هشدارها
1- کپستابین می‌تواند سبب بروز اسهال، در مواردی وخیم(درجه 2 یا بالاتر) شود در اینصورت مصرف دارو باید سریعا قطع شود.
2- بیمارانی که کپسیتابین را به طور مداوم ، و کومارین خوراکی (درمان با ضدانعقادها) را همزمان دریافت می‌کنند، باید بر پاسخ ضدانعقاد خود (INR یا Prothrombin time) نظارت داشته باشند.
3- با داروی کپسیتابین، سمیت قلبی شامل انفارکتوس میوکارد/ ایسکمی، آنژین صدری، اختلالات ضربان قلب،ایست قلبی، نارسایی قلبی، مرگ ناگهانی، تغییرات الکتروکاردیوگرافی و کاردیومیوپاتی مشاهده شده است. این عوارض جانبی ممکن است بطور معمول در بیمارانی که سابقه بیماریهای عروق کرونر را داشتند،رخ دهد.
4- به ندرت، سمیتهای جدی غیر قابل پیش بینی(برای مثال، ورم دهان، اسهال، توتروپنی و سمیت عصبی)توسط 5- فلوئوروراسیل اتفاق می افتد که به کمبود فعالیت دی‌هیدروژناز دی‌هیدروپیرامیدین (DPD) نسبت داده ‌می‌شود.
5- بیماران با نارسایی کلیوی خفیف و متوسط در شروع درمان، باید برای بروز عوارض جانبی به دقت تحت نظارت قرار بگیرند.
6- داروی کپستابین در زنان باردار ممکن است سبب آسیب جنین شود.
7- سمیت پوستی شامل سندروم دست و پا (قرمزی وبی حسی کف دست و کف پا یا قرمزی نواحی انتهایی ناشی از شیمی‌درمانی)ممکن است رخ دهد.

نکات قابل توصیه
1- بیماران و پرستاران آنها باید از اثرات سو ء قابل انتظار کپستابین به خصوص، تهوع، استفراغ، اسهال و سندروم دست و پا اطلاع داشته باشند و باید آگاهسازی شوند که تنظیم دوز حین درمان برای هر بیمار ضروری است.
2- بیمارانی که تب بالاتر از 38 درجه سانتیگراد یا شواهد دیگر مبنی بر وجود عفونت داشتند، باید با پزشک خود تماس بگیرند.

عوارض جانبی کاپسیتابین
تهوع , یبوست , دردشکمی , استفراغ , اسهال , قرمز شدن پوست , سوءهاضمه , طاسی , سندروم دست و پا
تداخلات دارویی کاپسیتابین
پروتامین سولفات , تراستوزوماب , ستوکسی ماب , فولینیک اسید , فولیک اسید , لوامیزول , ویتامین آ , ویتامین ای , فنی توئین , وارفارین , وریکونازول
موارد منع مصرف کاپسیتابین
ازدیادحساسیت به این دارو و ترکیبات آن , ازدیادحساسیت به 5-فلوئورواوراسیل , نقص کمبود DPDدهیدروپیریمیدین دهیدروژناز , نارسایی کلیوی شدید
مصرف در بارداری کاپسیتابین
D ( در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتناب ناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شده است، پزشک دارو را تجویز می کند. )
دارو های مشابه کاپسیتابین
فلودارابین فسفات , متوترکسات , پمترکسد